Klimaat van België

Tijdens de maand mei kunnen we al van de zomer proeven. Toch moeten we nog opletten voor late aprilse grillen.

Temperatuur

De maandelijkse normalen van de maximumtemperatuur liggen tussen 15°C op de hoogvlakten en 19,5°C in de Kempen terwijl de minimumtemperatuur kan variëren tussen 5°C op de hoogvlakten en 9°C in Laag- en Midden-België. De gemiddelde dagtemperatuur schommelt in Ukkel tussen 12°C en 15,5°C.

Het kan nog koud zijn in mei: in 1902 werd er in Brussel-Ukkel een gemiddelde maandtemperatuur gemeten van slechts 8,5°C. Daartegenover bedroeg de gemiddelde maandtemperatuur hier in 2008 maar liefst 16,4°C. Op 8 mei 1944 bedroeg de minimumtemperatuur slechts –2,2°C, in Ukkel nog steeds het laagste minimum voor deze maand sinds het begin van de waarnemingen.

24 mei 1922 is nog steeds de warmste meidag in Ukkel met een maximumtemperatuur van 34,1°C. De maximumtemperatuur stijgt hier al gemiddeld 2,7 dagen tot 25°C. 5 mei 2007 was de veertiende dag op rij dat de temperatuur in Ukkel tot 20°C en meer steeg.

De temperatuur kan deze maand al overal in het land boven 30°C uitkomen: op 29 mei 2017 registreerden we een maximum van 33,8°C in Korbeek-Lo (Bierbeek), op 26 mei 1931 werd het 32,9°C in Wardin (Bastenaken) en op 28 mei 2005 steeg de temperatuur in Koksijde tot 32,3°C. In 1998 beleefden we in Ukkel de warmste IJsheiligen met maximumtemperaturen van respectievelijk 30,0°C; 31,0°C en 30,1°C op 11, 12 en 13 mei, nog steeds de meest vroegtijdige tropische dagen in dit meetpunt.

Sinds het begin van de waarnemingen bleef de maximumtemperatuur in Ukkel een tiental keer onder 8°C. In zeldzame gevallen kan er op de Hoge Venen in het begin van de maand nog een winterse dag voorkomen. Op 2 mei 1979 werd het in Botrange (Weismes) niet warmer dan –1,0°C. Aan de kust kan het ook nog zeer koud zijn, zoals op 14 mei 2010 toen de minimumtemperatuur slechts –0,9°C bedroeg in Middelkerke.

Er kunnen ook nog steeds grote temperatuurverschillen voorkomen: eind mei 1944 steeg de temperatuur in Ukkel tot 33,8°C terwijl hier eerder deze maand het minimum nog tot –2,2°C daalde. Dit betekent een temperatuurverschil van 36°C binnen één maand!

Neerslag

De normale maandelijkse waarde voor het neerslagtotaal varieert in ons land tussen 60 en 100 mm en het regent gemiddeld een dag op twee. De natste meimaand in Brussel-Ukkel was die van 1965 met 145,6 mm terwijl de droogste maand die van 1833 was met slechts 1,4 mm neerslag.

Tijdens een onweer kan er lokaal zeer veel neerslag vallen. In Leuven viel er tijdens zo’n bui op 14 mei 1906 meer dan 200 mm neerslag in 3 uur en 15 minuten en tijdens een onweer op 7 mei 1915 viel er 98,5 mm op anderhalf uur tijd in Forges (Chimay). Recenter, op 30 mei 2016, viel er 93,5 mm in Roeselare.

Vooral in het begin van de maand kunnen er ook nog ergens in het land sneeuwbuien vallen. In Ukkel waren er in 1986 vier dagen met neerslag die gedeeltelijk uit sneeuw bestond en de meest laattijdige sneeuwbui werd er waargenomen op 14 mei 1902. Die dag lag er een sneeuwtapijt van 11 cm in La Roche-en-Ardenne. Enkele dagen daarvoor, op 7 mei 1902, lagen er ook nog sporen van sneeuw in het klimatologisch park in Ukkel. Van 4 tot en met 6 mei 1979 sneeuwde het nog in Brugge.

In de Hoge Venen kan het ook op het einde van de maand nog sneeuwen. Zo sneeuwde het er op 21 mei 1987 en lag er 3 cm sneeuw in Mont-Rigi (Weismes) op 24 mei 2013.

Andere variabelen en fenomenen

Het gemiddeld aantal onweersdagen in het land bedraagt 13,3. Tijdens de onweders kan er lokaal hagel vallen. Doordat het aantal dagen met onweer stijgt, neemt ook de kans op hagelbuien toe. Deze buien kunnen verschillende vormen aannemen. Op 22 mei 1971 lag er in de streek van Tongeren na 20 minuten intense hagel een laag van 30 tot 50 cm, terwijl er tijdens een onweer op 25 mei 2009 hagelstenen met een diameter van 6 cm vielen in Le Mesnil (Viroinval).

Gemiddeld is de maand mei de tweede zonnigste maand van het jaar: in Ukkel bedraagt de gemiddelde zonneschijnduur 191,0 uur. 1984 was hier zeer somber met maar 67,1 uur zonneschijn en in 1989 werd het record bereikt van 327,7 uur. De maand mei 1989 was meteen ook de zonnigste maand sinds het begin van de waarnemingen.

In deze maand komen de hoogste windstoten meestal voor tijdens onweders. Het gaat dan over zeer lokale fenomenen die meestal niet geregistreerd worden door de anemometers, op enkele uitzonderingen na. Zo werd er tijdens een onweer op 28 mei 2000 een windstoot van 112 km/u geregistreerd in Oostende. Tijdens de onweders is er lokaal ook kans op valwinden of windhozen.