Klimaat van België

Het feit dat we over “aprilse grillen” spreken, verraadt al dat het weer in deze maand niet altijd erg stabiel is.

Temperatuur

De normale maandwaarden voor de maximumtemperatuur liggen rond 10,5°C op de hoogvlaktes van de Ardennen en rond 15°C in Laag- en Midden-België, terwijl de normale maandwaarden voor de minimumtemperatuur respectievelijk tussen 1°C en 5,5°C liggen. In Ukkel variëren de normale waarden van de gemiddelde dagtemperaturen tussen 7,5°C en 12°C.

In Brussel-Ukkel dateert de hoogste gemiddelde maandtemperatuur van 14,3°C van 2007. De 15^de van deze maand steeg het kwik hier tot de recordwaarde van 28,7°C. Toch kan het hier nog koud zijn. Het kwik daalde er op 6 april 1911 tot de recordwaarde van –4,8°C en de laagste gemiddelde maandtemperatuur van 4,3°C werd bereikt in 1837.

In ons land stijgt de maximumtemperatuur deze maand regelmatig tot 20°C en meer: in Ukkel overschreed het maximum deze drempel gedurende de eerste vier dagen van april 1946 en steeg hij de 4^de zelfs tot 26,0°C. De meest vroegtijdige zomerdag sinds 1901 viel in Ukkel op de 3^de van die maand (25,9°C).

Op sommige plaatsen in ons land kan de temperatuur zelfs al tot 30°C en meer stijgen: op 21 april 1968 steeg de temperatuur tot 31,4°C in Luik-Monsin (Luik) en 30,2°C in Kleine-Brogel (Peer), op 19 april 2018 steeg de temperatuur tot 31,2°C in Bilzen en op 15 april 2007 werd het 30,8°C warm in Begijnendijk. In 1913 viel de laatste vorstdag in Bastenaken al op 21 april, wat zéér vroeg is voor de Ardennen.

April kan echter ook nog zeer koud zijn. In het land kunnen er nog temperaturen voorkomen van rond –10°C in de valleien van de Ardennen en op de Hoge Venen. Op 12 april 1986 daalde de temperatuur in Sankt Vith tot –11,8°C en op 8 april 2003 tot –10,8°C in Neidingen (Sankt Vith).

Vooral op de Ardense hoogvlakten kunnen er nog winterse dagen voorkomen. Op 11 april 1986 werd het niet warmer dan –4,0°C in Botrange (Weismes). Dit was de tweede dag van vier opeenvolgende winterse dagen.

De temperatuurschommelingen kunnen groot zijn in april. In 1991 bijvoorbeeld registreerden we in Ukkel aan het begin van de tweede decade zeer aangename maxima (23,9°C op de 12^de). Enkele dagen later, op de 19^de, bedroeg de maximumtemperatuur hier slechts 7,1°C en de 21^ste bedroeg de minimumtemperatuur er zelfs maar –2,4°C.

Gemiddeld telt de maand april in Ukkel nog 1,1 vorstdagen.

Tijdens deze tijd van het jaar kan de late vorst nefast zijn voor de vegetatie. Dit was het geval in 2017, toen we de laatste week van april nog een koudeprik meemaakten.

Neerslag

De normale waarden voor het maandelijks neerslagtotaal zijn relatief laag: tussen 40 mm in Laag- en Midden-België en 90 mm op de Hoge Venen. In Ukkel is dit, gemiddeld genomen, de droogste maand van het jaar met gemiddeld 51,3 mm neerslag. De natste april in Brussel-Ukkel is die van 2001 toen er 134,3 mm neerslag viel. De droogste is hier die van 2007 toen er geen neerslag viel.

Bij onweerachtige buien kunnen de neerslagtotalen groot zijn: op 24 april 1903 viel er in Ukkel 36,6 mm tijdens een onweer. In Dessel viel er op 26 april 1983 in totaal 58,8 mm neerslag. De grootste dagelijkse neerslaghoeveelheid voor deze maand viel op 25 april 1957 in Forges (Chimay) met 73,7 mm.

April 2007 daarentegen gaat de geschiedenis in als de enige maand sinds het begin van de waarnemingen waarin het niet geregend heeft in een groot deel van het land. Deze droge periode begon hier al op 31 maart en duurde tot 5 mei. In de 19^de eeuw viel er tussen 22 maart en 30 april 1893 in Ukkel slechts 0,5 mm neerslag, verspreid over 2 dagen.

In april kunnen er ook nog sneeuwbuien voor komen: gemiddeld tellen we in Ukkel 1,1 sneeuwdagen. In 1970 waren er hier zelfs 9 sneeuwdagen. Op 12 april 1913 lag er 10 cm sneeuw in Ukkel en op 5 april 1975 lag er een sneeuwdek van 55 cm in Botrange (Weismes).

Andere variabelen en fenomenen

Gemiddeld gaat de neerslag in het land 9,0 dagen gepaard met onweerachtige fenomenen.

De normale zonneschijnduur in Ukkel bedraagt 159,0 uur. In 2007 werd de recordwaarde van 301 uur geregistreerd. De laagste waarde werd in 1970 waargenomen en bedroeg 66,8 uur.

Tijdens onweders kunnen er zeer lokaal felle rukwinden ontstaan. Toch kunnen er ook nog stormen voorkomen met hoge windstoten, zoals op 2 april 1973 toen de maximale windstoten snelheden tot 127 km/u in Antwerpen en Luik bereikten.