2006-2010

Te Ukkel was het jaar 2006 bijzonder opmerkelijk door het aantal temperatuurrecords die werden gebroken; het spectaculairst was dat van de herfst. De gemiddelde jaartemperatuur bereikte eveneens een nieuwe recordwaarde. De zonneschijnduur daarentegen kende een record lage waarde tijdens de maand februari en de maand augustus (na een opmerkelijk hoge waarde in juli), en het neerslagtotaal was uitzonderlijk hoog in de maand augustus. Enkele karakteristieke waarden van het jaar 2006 worden weergegeven in tabel 1 en de tabel 2 preciseert de waarde van de abnormaliteitsgraden die worden gehanteerd in tabel 1 en in de tekst.

Tabel 1. Waarden voor het jaar 2006 en normale waarden voor verschillende meteorologische parameters te Ukkel. De kolom ‘Statistische karakteristieken’ geeft een aanduiding van de abnormaliteitsgraad van de parameter in 2006, uitgedrukt in terugkeerperioden (cf. definitie in tabel 2).

* De normalen en de karakteristieken zijn berekend voor de waarnemingen tijdens de periode 1901-2000, behalve voor de uiterste temperaturen (maxima en minima) en de parameters hiervan afgeleid (absolute waarden en aantal dagen) voor dewelke de referentieperiode 1968-2000 is (begin van de metingen in een gesloten hut).

Tabel 2. Definitie van de abnormaliteitgraad van een klimatologische parameter, uitgedrukt in gemiddelde terugkeerperioden.

De winter (van december 2005 tot februari 2006, zie figuur 1) was relatief fris. Dit feit was echter het vermelden niet waard indien wij niet moesten terugkeren in de tijd tot 1997 om een winter terug te vinden met eveneens temperaturen die lager waren dan de normale seizoenswaarden. Wat de neerslaghoeveelheden betreft, werd de januarimaand gekenmerkt door een belangrijk neerslagtekort en een zéér lage neerslagfrequentie. De zonneschijnduur van het winterseizoen was normaal ondanks een record lage zonneschijnduur tijdens de maand februari: wij registreerden slechts 29 uur 55 min zonneschijn tijdens deze maand (norm.: 73 uur). Het vorige record dateerde uit 1923 met 35 uur zonneschijn.

De lente (van maart tot mei, zie figuur 2) was relatief droog en somber. De winterse omstandigheden die wij kenden aan het einde van het winterseizoen bleven duren tot aan het begin van de derde decade van maart. In zijn geheel kende de lente een abnormaal kleine neerslaghoeveelheid. Enkel de maand mei kende vrij veel neerslag die zich vooral manifesteerde tijdens de tweede helft van de maand. De periode einde maart – begin april was eveneens relatief nat. Met 391 uren zonneschijn (norm.: 477 uur), was de zonneschijnduur eveneens abnormaal laag met een bijna even hoge zonneschijnduur als deze van de lente van 2005 (394 uur).

De zomer (van juni tot augustus, zie figuur 3) werd gekenmerkt door een « uitzonderlijk » hoge temperatuur. De veel te hoge temperaturen waren vooral opvallend tijdens de maand juli wanneer wij tussen de 10e en de 30e een hittegolf van 21 dagen meemaakten (een hittegolf wordt klimatologisch gedefinieerd als zijnde een periode van minimum vijf opeenvolgende dagen met maxima hoger dan 25°C waarvan 3 met maxima hoger dan 30°C). Met een gemiddelde temperatuur van 23,0°C versloeg de maand juli 2006 het record van de warmste maand ooit waargenomen te Brussel - Ukkel sinds het begin van de waarnemingen in 1833 (het vorige record dateerde van augustus 1997, met 21,2°C). Een andere hittegolf, minder lang, manifesteerde zich van 9 tot 13 juni. De junimaand was bovendien zéér abnormaal warm, dit verklaart de uitzonderlijk hoge temperaturen van dit seizoen, niettegenstaande de normale waarden van de temperatuur tijdens de augustusmaand.
De zomerse neerslaghoeveelheden waren lichtjes hoger dan de normaalwaarden, niettegenstaande het feit dat het aantal neerslagdagen abnormaal laag was Het was vooral tijdens de maand augustus dat de grootste hoeveelheid zomerneerslag werd geregistreerd. Met 202,3 mm (norm.: 74,4 mm), werd deze maand qua neerslaghoeveelheid slechts overtroffen door augustus 1996 met een totaal van 231,2 mm.
Wat de zonneschijnduur betreft observeerden wij een bijzonder zonnige julimaand met een zonneschijnduur van 308 u 40 min (norm.: 195 u) ; deze waarde komt op de tweede plaats in de reeks zonnigste julimaanden, het record dateert uit 1959 met 314 u 35 min. Hierna volgde een record sombere augustusmaand met slechts 94 u 30 min zonneschijn (norm.: 188 u)
De zomer zal in ons geheugen gegrift blijven door het opmerkelijke contrast tussen de maand juli en de maand augustus. Het zéér warme weer van de ganse maand juli werd vanaf begin augustsus vervangen door frisse temperaturen, relatief normaal voor het seizoen. Het verschil van de gemiddelde temperatuur tussen deze twee maanden bereikte de opmerkelijke waarde van 6,7°C. Bovendien werd het algemeen droge en zonnige weer van de maand juli vervangen door somber en nat weer tijdens de maand augustus. Tussen deze twee maanden was het verschil tussen het neerslagtotaal en de zonneschijnduur spectaculair, zij bereikten respectievelijk 154 mm en 214 u zonneschijn.

De herfst (van september tot november, zie figuur 4) was zéér uitzonderlijk zacht, met een gemiddelde temperatuur van 13,9°C (norm.: 10,4°C), wat een nieuw record is. Het vorige record , dat dateerde uit 2005, werd zo maar eventjes met 1,6°C verbeterd : een bijzonder indrukwekkende gebeurtenis. Ons baserend op de statistische parameters van de temperatuursreeks van de gemiddelde waarden te Brussel - Ukkel, doet een dergelijk evenement zich gemiddeld slechts een keer om de 500 jaar voor (wanneer men de hypoythese van een stabiel klimaat hanteert).
Het onderzoek van de gemiddelde maandtemperaturen verklaart dit opzienbarende record. Eerst en vooral was de septembermaand de warmste sinds het begin van de waarnemingen te Brussel - Ukkel in 1833. De gemiddelde temperatuur bedroeg 18,4°C (norm.: 14,6°C), het vorige record dateerde uit 1949 en 1999 met een waarde van 17,7°C. Vervolgens was de gemiddelde temperatuur van de maand oktober opmerkelijk hoog met 14,2°C (norm.: 10,4°C) : hij komt op de tweede plaats in de reeks van de warmste oktobermaanden, het record dateert uit 2001 met 14,4°C. Tenslotte met een vierde plaats in de reeks warmste novembermaanden, bereikte de maand november een gemiddelde temperatuur van 9,1°C terwijl de normale waarde 6,1°C bedraagt.
Wat de neerslaghoeveelheden betreft, lag het uitzonderlijk tekort waargenomen te Ukkel tijdens de maand september (9,2 mm, voor een normaalwaarde van 69,8 mm) aan de basis van het globale neerslagtekort voor dit seizoen: 137,1 mm, voor een normale waarde van 208,9 mm. De zonneschijnduur was normaal, alhoewel met een klein overschot van 22 u.

Voor Ukkel duiden de gele lijnen in de figuren 5 tot 8 respectievelijk de maandelijkse waarden in 2006 aan van de gemiddelde temperatuur, de zonneschijnduur, het neerslagtotaal en het aantal neerslagdagen. De figuren tonen eveneens de normale maandelijkse waarden (rode curve) alsook de uiterste waarden waargenomen te Brussel – Ukkel sinds het begin van de metingen van elke parameter (1833 voor de temperatuur en de neerslag en 1887 voor de zonneschijnduur).

Als besluit kunnen wij stellen dat de talrijke perioden, warmer dan de normaalwaarden, waargenomen te Ukkel tijdens de tweede helft van het jaar, ertoe hebben geleid dat het jaar 2006 het record van de hoogste gemiddelde jaartemperatuur sinds 1833 te Brussel - Ukkel heeft verbeterd. De gemiddelde jaartemperatuur bereikte 11,4°C (norm.: 9,7°C), terwijl het vorige record 11,3°C bedroeg in 1989. Daarentegen waren de neerslaghoeveelheid met een jaartotaal van 835,0 mm (norm.: 780,1 mm), en de zonneschijnduur met een jaartotaal van 1555,8 h (norm.: 1554 h) normaal.