Klimaat van België

De klimaatnormaal stemt overeen met een gemiddelde waarde voor een periode van 30 jaar (bijvoorbeeld 1 januari 1991 t.e.m. 31 december 2020). Deze langjarige gemiddelden of zogenaamde ‘normalen’ worden bijvoorbeeld gebruikt voor onze klimatologische overzichten. Deze normalen zijn in het bijzonder nuttig als hulpmiddel voor beleidsmakers van publieke overheden en verschillende sectoren die gelinkt zijn aan klimaat (zoals bijvoorbeeld energie, watervoorziening, landbouw, toerisme, ...).

Elke tien jaar berekent het KMI nieuwe normalen voor de belangrijkste klimatologische parameters (temperatuur, neerslag, zon, vochtigheid, wind en luchtdruk) en een aantal indices, zoals bijvoorbeeld het aantal zomerse dagen. Het berekenen van nieuwe normalen is internationaal vastgelegd door de Wereld Meteorologische Organisatie.

Sinds 2021, de referentieperiode 1991-2020 vervangt de voorgaande referentieperiode van 1981-2010. Deze regelmatige berekening van nieuwe normalen laat toe om rekening te houden met de huidige klimaatverandering.

Voor de berekening van de klimaatnormalen gebruiken we een volledige reeks van gevalideerde waarnemingen voor de respectievelijke periode. Voor een bepaalde parameter (zoals bijvoorbeeld de gemiddelde temperatuur) worden de maandelijkse, seizoenale en jaarlijkse waarden berekend op basis van de dagelijkse waarnemingen en dit voor elk jaar van de 30-jarige periode. Deze waarden worden vervolgens uitgemiddeld zodat we de klimaatnormalen verkrijgen op maand-, seizoens- en jaarbasis (deze worden respectievelijk de maandnormalen, seizoensnormalen en jaarnormalen genoemd).

Naast de langjarige trends zijn deze normaalwaarden van groot belang om weer te geven hoe sterk het klimaat in België verandert.

De maandnormalen, seizoensnormalen en jaarnormalen kunnen voor vier verschillende 30-jarige perioden vergeleken worden: 1961-1990, 1971-2000, 1981-2010 en 1991-2020. Wanneer je de normalen of het gemiddelde weer voor 1991-2020 vergelijkt met het gemiddelde weer van 1961-1990, zie je dat het Belgische klimaat verandert.

De klimaatverandering is het sterkst zichtbaar in de temperatuur. Zo toont de figuur hierboven de evolutie van de jaarlijkse gemiddelde temperatuur in Ukkel sinds 1833 samen met de vier laatste normaalwaarden sinds 1961 (horizontale roze en rode lijnen). Het is duidelijk dat sinds de jaren 1970 de gemiddelde temperatuur in Ukkel onafgebroken is toegenomen, met momenteel een gemiddelde opwarming van 1,2°C t.o.v. 1961-1990.