Klimaatatlas

Zonnestraling

De globale zonnestraling komt overeen met de totale zonnestraling die wordt verkregen op een horizontaal oppervlak en vanuit alle richtingen. Hij bestaat uit de som van de directe component van de zonnestraling (straling die direct van de zon wordt verkregen) en de diffuse component (straling die indirect van de zon wordt verkregen door de verstrooiing die te wijten is aan moleculen en deeltjes die in de atmosfeer aanwezig zijn : gas, aerosolen en wolken). Sinds de jaren 50 van vorige eeuw wordt de globale zonnestraling op continue basis gemeten in Ukkel, Oostende en Saint-Hubert. Dit netwerk werd progressief uitgebreid met andere meetpunten. Zo zijn er momenteel 12 automatische weerstations uitgerust met pyranometers voor de meting van de globale zonnestraling.

De zonneschijnduur wordt momenteel gedefinieerd als de periode waarin de directe zonnestraling de vaste grens van 120 W/m² overschrijd. Bij de traditionele manier in het verleden werd de zonneschijnduur gemeten met behulp van een heliograaf. Deze bestaat uit een glazen bol die de directe zonnestraling op hittegevoelig papier focust. Dit laat een brandspoor na en uit lengte hiervan kan men de zonneschijnduur bepalen.

De kaarten van de globale zonnestraling zijn het resultaat van een ruimtelijke interpolatie van de normalen voor de periode 1991-2020 van de effectieve metingen in de Belgische meteorologische meetpunten. Daarnaast werden ook de gegevens gebruikt van verschillende Nederlandse meetpunten in de buurt van de grens. Gezien het beperkt aantal meetpunten is het nodig om aanvullende informatiebronnen te integreren. In het bijzonder staat de verwerking van de gegevens, die worden verkregen door de Europese meteorologische satelliet Meteosat, toe dat we de globale zonnestraling met een hoge ruimtelijke resolutie kunnen schatten. De gegevens van Meteosat leveren ook een goede karakterisatie van de bewolkingsgraad. Dit is de belangrijkste factor voor de afzwakking van de zonnestraling bij zijn tocht door de atmosfeer.

De kaarten van de zonneschijnduur zijn het resultaat van een ruimtelijke interpolatie van de normalen voor de periode 1991-2020 van de effectieve metingen van de zonneschijnduur in 18 Belgische meetpunten. De gegevens die worden verkregen van de Europese meteorologische satelliet Meteosat worden hier ook geïntegreerd in het interpolatieproces. De bewolkingsgraad is omgekeerd evenredig aan de zonneschijnduur.

Foto’s : 2 voorbeelden van een pyranometer en een heliograaf.

En voor de jongeren geven onze vrienden Meteoz en Nova meer uitleg over de zonnestraling in een pedagogische fiche.