Nieuwsbrief

Benjamin Franklin, staatsman, journalist en wetenschapper was één van de eersten die stofhozen op een wetenschappelijke manier omschreef. In 1755 draafde hij te paard achter "dust devils" aan om op die manier hun horizontale verplaatsingssnelheid te meten. Stofhozen zijn veruit de kleinste soort uit de familie van geïsoleerde atmosferische wervelwindverschijnselen. Stofhozen onderscheiden zich van tornado’s omdat ze bij heldere hemel ontstaan en dus niet - zoals de klassieke tornado’s -  verbonden zijn aan convectieve bewolking. Vele van deze wervelwinden blijven onopgemerkt daar ze pas zichtbaar worden wanneer ze stof met zich meevoeren en het is meer dan waarschijnlijk dat ze ook boven stofvrije oppervlakken ontstaan.

Een stofhoos is een wervelwind die aan de grond ontstaat wanneer de opwarming tussen de oppervlakte en de atmosfeer erboven erg verschilt. Bij rustig weer vormt zich vlak boven de grond een warme luchtlaag door de instraling van de zon. Bij een verstoring kan er een thermiekbel ontstaan, die door op te stijgen plaatselijk lage druk aan de grond veroorzaakt. Dit kleine lagedrukgbied wordt dan door omgevingslucht opgevuld; wanneer die lucht hierdoor dan een lichte draaibeweging krijgt, ontstaat een vortex die zich snel concentreert en dan zand doet opwaaien.

De meeste stofhozen is maar een kort leven beschoren, maar sommige kunnen bijzonder hoog worden.

De diameter van dust devils varieert doorgaans van 1 tot 50 m en ze kunnen een zichtbare hoogte van meer dan 500 m bereiken. Het onzichtbare stofvrije deel van de hoos kan waarschijnlijk de top van de atmosferische grenslaag, ter hoogte van de eerste inversie, bereiken. De levensduur van een dust devil is doorgaans niet langer dan enkele minuten. Deze hozen richten vrij beperkte schade aan, maar ze kunnen krachtig genoeg zijn om tuinmeubelen, parasols of andere lichte voorwerpen op te lichten en over een kleine afstand te verplaatsen.

In ons land komen stofhozen meestal tijdens het zomerhalfjaar voor.

Extra weetje: Ook op de planeet Mars komen er stofduivels voor. Ze zijn echter groter en krachtiger dan deze op aarde. Martiaanse dust devils hebben een diameter van 100 tot 1000 m en bereiken een hoogte tot 10 km. Het Pathfinder ruimtevaartuig kon er een 700-tal waarnemen.
In Australië wordt een stofhoos een "Willy-willy" genoemd, naar de traditionele Aboriginal-naam van zo'n zandhoos . Er wordt vaak ten onrechte beweerd dat een Australische willy-willy een tropische cycloon is, maar zo'n orkaan wordt daar gewoon "Tropical Cyclone" genoemd.

Mijnheer Eric Iversen, uit Leudelange in het Groothertogdom Luxemburg deelde volgende verbazingwekkende video die op 7 juli 2016 bij hem thuis door de bewakingscamera gefilmd werd. Hij was verbaasd toen hij thuis en bij zijn buren, tot op zijn dak, stro vond. Deze camerabeelden bezorgden hem de verklaring.

Extracten uit "Enkele klimatologische aspecten van tornado's, downbursts en hun schadeclassificaties", Luc Debontridder, Senior climatologist, KMI, December 2007.