Nieuwsbrief

Het KMI heeft deze schat aan klimatologische informatie van het Afrikaanse continent te danken aan twee projecten uit de jaren ‘70 en ‘90.

De grote droogteperiode in de Sahel in de jaren ‘70 toonde het belang aan van meteorologische gegevens voor de kennis en onderzoek van het klimaat en zijn evolutie in deze landen. De papieren documenten met de waarnemingen werden echter vaak in ongustige omstandigheden bewaard waar warmte en vochtigheid, of zelfs stof en schimmels voor aantasting zorgden. Om het teloor gaan van dergelijke waardevolle documentatie tegen te gaan, werd in 1979 bij het KMI en onder leiding van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) een project om gegevens te bewaren opgestart voor negen landen in de Sahel (de zogenaamde ‘CILLS-landen, Comité permanent inter-Etats de lutte contre la sécheresse dans le Sahel).

Het verlies van originele gegevens vormde een serieuze bedreiging en het WMO besloot in 1985 om het project uit te breiden naar andere Afrikaanse landen onder de naam DARE I (Data Rescue project for Africa). In de context van dit project werd het KMI opnieuw aangesproken met de bedoeling om de weergegevens over te dragen aan ACMAD (African Centre of Meteorological Applications for Development) in Niamey, Niger.

Meer specifiek beoogde het DARE I project, dat in 1989 startte, om ieder Afrikaans land te voorzien van een apparaat om microfilms en microfiches te maken van hun documenten en het personeel ter plaatse op te leiden om deze apparaten te gebruiken. De originele films werden bezorgd aan ACMAD en het KMI bewaarde een kopie. Dit resulteerde in een geheel van 1655 films van het type Kodak 16mmx30m, en 503 dozen met microfiches alsook papieren inventarissen en documentatie over het project, die in de kelders van het KMI werden bewaard.

Twintig jaar later en onaangeroerd opgeslagen in de kelders van het KMI, vallen deze microfilms en microfiches aan veroudering ten prooi en dringt zich een nieuw digitalisatieproject op om alsnog de teloorgang van deze klimatologische en hydrologische data tegen te gaan.

Er werden contacten gelegd met het Europees Centrum voor Weersverwachtingen op Middellange Termijn (ECMWF) en Copernicus die een programme hebben om waardevolle gegevens te verzamelen en te bewaren. Na onderhandelingen met beide organisaties  ging in juli 2020 het project van start met financiering van Copernicus. Het project omvatte de digitalisatie van 1655 films en 5863 dozen met microfiches. Omwille van de kost voor digitalisatie konden niet alle microfiches gedigitaliseerd worden. Er werd geopteerd om alle microfilms te digitaliseren en de microfiches waarvoor er geen microfilm beschikbaar was.

Parallel met de onderhandelingen met Copernicus, hadden er ook contacten met digitalisatiebedrijven plaats. Dit bleek niet zo eenvoudig want slechts weinigen waren geïnteresseerd of beschikten over de nodige vaardigheid en/of capaciteit.

Naast administratieve taken omvatte het project ook een belangrijk technisch en praktisch gedeelte. Met de hulp van het bedrijf die de digitalisatie kon uitvoeren, werden technische vragen over kleur of grijswaarden, formaat, resolutie ... opgelost. Daarnaast diende ook rekening gehouden te worden met praktische zaken zoals het transport van de films, de organisatie en benaming van de beelden, de levering van de beelden gezien de bestandsgrootte, etc.

Na dit voorbereidende werk konden uiteindelijk eind 2020 de microfilms geleverd worden voor digitalisatie bij het bedrijf, waar ze tegen half juni volledig gedigitaliseerd zouden zijn.

In 2021 startte het bedrijf met het digitalisatiewerk en de eerste testresultaten waren veelbelovend. Ze werden op een hard disk opgeslagen en doorgestuurd naar de ‘Climate Change Service’ van Copernicus in het Verenigd Koningkrijk ter beoordeling. 

Het digitalisatiewerk vorderde langzaam en uiteindelijk in april kwam het minder goede nieuws dat de deadline (juni 2021) niet zou gehaald worden. Net iets meer dan de helft van de films was van mindere kwaliteit wat betreft contrast en helderheid, waardoor  de digitalisatie meer tijd zou vergen dan oorspronkelijk ingeschat. Uiteindelijk leverde het bedrijf tegen eind juni 2021 de  laatste en vijfde harde schijf, net binnen de deadline en kon het project met een eindmeeting en een finaal verslag positief afgesloten worden.